Plenerową wystawą „Płocczanie świętują niepodległość” Książnica Płocka postanowiła przypomnieć, jak płocczanie świętowali rocznice odzyskania niepodległości na przestrzeni stu lat. Uroczystego otwarcia wystawy na Starym Rynku dokonali Andrzej Nowakowski – Prezydent Miasta Płocka oraz Joanna Banasiak – dyrektor Książnicy Płockiej. Harcerski Zespół Pieśni i Tańca „Dzieci Płocka” zaprosił do wspólnego śpiewania patriotycznych pieśni. A wszyscy zgromadzeni na Rynku mogli podziwiać premierowy pokaz biało-czerwonej iluminacji, która rozświetliła front płockiego ratusza.
Oglądając wystawę, wyruszycie Państwo w podróż w czasie. Zaprezentowane na niej zostały bowiem archiwalne dokumenty, materiały prasowe i fotografie nawet i sprzed stu lat. Pokazaliśmy płocczan świętujących, uroczyście obchodzących dzień 11 listopada, bo to ta znamienna data, dzień, w którym myśl o wolności i niepodległości jest najżywsza.
Wystawę rozpoczyna Władysław Broniewski, który w zacytowanym wierszu „Mój list do Bronisława Kencboka” wspomina wyjście pierwszych ochotników z Płocka do Legionów w 1915 roku. Przytoczone zostały również fragmenty wspomnień Marii Macieszyny, która już 12 listopada pisała w swoim pamiętniku: „Jesteśmy wolni! Niemców nie ma! Zdawałoby się, że naokół biją jakieś radosne dzwony. (…) Ogólne podniecenie! Ogólna radość! Wszystko raduje się, wszystko bawi!”.
Na wystawie pojawiły się również fragmenty artykułów prasowych z listopada 1918 roku. „Kurier Płocki” 13 listopada 1918 ogłaszał: „Po tyloletniej krwawej niewoli, tyrańskie jarzmo najeźdźców zostało wreszcie zrzucone”. Na kolejnych planszach zobaczyć możemy, jak wyglądało pierwsze świętowanie 10-lecia wskrzeszenia niepodległości w 1928 roku. Odbywały się uroczystości wojskowe, defilady i msze za ojczyznę.
Wojna przerwała oczywiście świętowanie niepodległości. Na wystawie zobaczycie Państwo ustawę z 1945 roku, która ustanawia 22 lipca Narodowym Świętem Odrodzenia Polski” i jednocześnie uchyla ustawę o Święcie Niepodległości. I tak w prasie i archiwalnych dokumentach z lat 50. czy 60. próżno szukać wzmianek o uroczystych obchodach 11 listopada. Nadchodzi rok 1989 a wraz z nim ustawa, która przywraca Narodowe Święto Niepodległości. I uroczyste obchody urządzone są już co roku – raz z większym, raz z mniejszym rozmachem.
Ostatnie lata to lata radosnego świętowania. Na wystawie pojawiają się zdjęcia z bardziej i mniej oficjalnych imprez towarzyszących obchodom 11 listopada. Obejrzyjcie Państwo zdjęcia, być może odnajdziecie tam samych siebie, swoich bliskich, przyjaciół, sąsiadów. 11 listopada na placu Obrońców Warszawy czy na Starym Rynku można spotkać naprawdę każdego. To święto i wspólne świętowanie naprawdę jednoczy. Na fotografiach płocczanie składają kwiaty pod pomnikiem, stoją w honorowej warcie, ale też śpiewają legionowe pieśni podczas Podwieczorku Patriotycznego, koncertują, biegają w Biegu Niepodległości, tańczą na niepodległościowym balu, zajadają rosół z gęsiny i słodkie ciasteczka – marcelinki. Wspominają przeszłość, żyją teraźniejszością i optymistycznie spoglądają w przyszłość. Taka jest też nasza wystawa.
Za współpracę i udostępnienie materiałów dziękujemy: Janowi Waćkowskiemu, Cezaremu Supłowi oraz następującym instytucjom i organizacjom:
Archiwum Państwowe w Płocku,
Chór Pueri et Puellae Cantores Plocienses,
Hufiec ZHP Płock im. Obrońców Płocka 1920 roku,
HZPiT im. Druha Wacława Milke „Dzieci Płocka”,
Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły w Płocku,
Młodzieżowy Dom Kultury im. Króla Maciusia Pierwszego w Płocku,
Muzeum Mazowieckie w Płocku,
Płocka Lokalna Organizacja Turystyczna,
Towarzystwo Naukowe Płockie,
Urząd Miasta Płocka.
Na wystawie wykorzystano także materiały ze zbiorów Książnicy Płockiej im. Władysława Broniewskiego.
Joanna Kościelska-Krawczyk
