Seriale historyczne, które Polacy najchętniej oglądają? Na liście na pewno znajdzie się „Gra o tron”, „Rzym” czy „Wspaniałe stulecie”. Gdy przyjrzymy się książkom, które np. w bibliotekach cieszą się powodzeniem, to są tam m.in. powieści Philippy Gregory, przenoszące czytelniczki do XVIII-wiecznej Anglii pełnej tajemnic i perypetii królewskich rodzin. A co wiemy o polskiej historii? Ilu władców potrafimy wymienić? Co wiemy o ich życiu prywatnym, o kobietach, które z drugiego planu rządziły mężami, kochankami, synami?
Na szczęście mamy Elżbietę Cherezińską, znakomitą pisarkę, która potrafi świetnie opowiadać, np. o wikingach, Piastach, Żydach czy o „przeklętych spośród żołnierzy wyklętych”, czyli o losach Brygady Świętokrzyskiej NSZ. W cyklu Odrodzone Królestwo kanwą opowieści jest walka o tron, o zjednoczenie Królestwa i budzenie się poczucia państwowości we wszystkich warstwach społecznych. Z kolei Harda/Królowa przypomniała Świętosławę, córkę Mieszka I, piastowską księżniczkę, która zasiadała na tronie szwedzkim, duńskim i norweskim, jej syn zaś został królem Anglii. Dlaczego nie przebiła się do masowej świadomości Polaków?
Między innymi o tym mówiła Elżbieta Cherezińska podczas spotkania z młodzieżą w Książnicy Płockiej. To była literacka lekcja historii o początkach państwa polskiego, o Mieszku, Bolesławie i Świętosławie, trójcy, która odpowiadała za kształt państwa w początkach jego istnienia. To spotkanie odbyło się w ramach projektu „Tak dla historii. Tak dla przyszłości”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Elżbieta Cherezińska przyjechała do Płocka na dwa spotkania zorganizowane przez Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Oddział w Płocku.
W części popołudniowej nie zabrakło opowieści historycznych, np. o wielkości młodego, ambitnego księcia Przemysła, który po 200 latach rozbicia dzielnicowego włożył koronę na głowę. Przyjrzeliśmy się charakterowi i … alkowie Władysława Łokietka. Książę, który ściągnął na siebie wszystkie możliwe nieszczęścia poprzez swe niefrasobliwe postępowanie. Elżbieta Cherezińska rozbiera na czynniki pierwsze przyczyny klęski i zmartwychwstania upadłego księcia, zapatrzonego w siebie, który bezmyślnie udowadniał innym, ale przede wszystkim sobie, że choć mały, ale mężny. Podejmuje złe decyzje aż do totalnej klęski i sprzedania Królestwa za garść czeskich srebrników. Obłożony klątwą udaje się na wygnanie, pokutuje. Siłą tego księcia było to, że umiał się podnieść po każdej klęsce a nawet ukorzyć. Krok po kroku mozolnie odbudowuje pozycję. I rusza po koronę jednocząc kraj, scalając ziemie.
„Skończony głupiec, kto lekceważy mądrość kobiet i ich wkład w bieg historii” – silne kobiety to znak charakterystyczny twórczości Cherezińskiej. Ciekawe świata, nigdy nie są tłem, nawet, jeśli pozornie tak wygląda ich społeczna pozycja. Zawsze prowadzą swoją politykę, nieważne czy ogranicza się ona do spraw domowych, łóżkowych, czy też ma wpływać na losy innych. Nawet te, które z pozoru od świata są odcięte, bo zamknięte w klasztorze, nie tylko modlą się ale i rozmawiają o losach kraju, małżeństw królewskich i książęcych i o… seksie. Tak na marginesie, autorka podczas spotkania opowiadała m.in. o tym, dlaczego łatwiej pisać sceny erotyczne średniowieczne niż współczesne.
Elżbieta Cherezińska sięgnęła po polską historię, bo ta jest i była fascynująca, tylko szkolne podręczniki sprowadzają ją do suchych faktów i dat. A przecież za każdym historycznym wydarzeniem stoją ludzie, ich emocje, pragnienia, życie, to, z czego muszą zrezygnować i to, czego pragną za wszelką cenę. I tym zachwycają się jej czytelnicy, czego liczne dowody dali podczas czwartkowego spotkania.
Był to projekt „Płock – co za historia!!!” dofinansowany ze środków Miasta Płock.
Renata Kraszewska
