14 września 2000 r. zmarł JERZY WŁADYSŁAW GIEDROYC (ur. w 1906 r.), publicysta, działacz emigracyjny, redaktor paryskiej “Kultury”. Studiował prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim. Po wybuchu II wojny światowej jako pracownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu został ewakuowany do Rumunii, gdzie pracował w ambasadzie RP, a potem w Wydziale Polskim przy ambasadzie Chile. W 1941 r. wyjechał do Stambułu, a dalej do Palestyny, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Uczestniczył w kampanii libijskiej i walkach w Tobruku. W 1942 r. zaczął pracować Biurze Propagandy II Korpusu Polskiego, następnie w Ministerstwie Informacji Rządu RP w Londynie.
W 1946 roku dzięki pomocy Drugiego Korpusu i kredytowi zaciągniętemu w Funduszu Żołnierskim, Jerzy Giedroyc zakłada w Rzymie wydawnictwo – Instytut Literacki. Rok później Instytut zostaje przeniesiony do Francji, najpierw do hotelu Lambert w Paryżu, a następnie do Maisons Laffitte pod Paryżem, gdzie – po spłaceniu zobowiązań wobec Drugiego Korpusu – zaczyna funkcjonować jako instytucja niezależna.
W 1947 r. w ramach Instytutu ukazuje się pierwszy numer czasopisma “Kultura”, które stało się centrum kulturalno-politycznym polskiej emigracji. “Kultura” skupiała najwybitniejszych polskich publicystów i pisarzy emigracyjnych, takich jak Andrzej Bobkowski, Józef Czapski, Witold Gombrowicz, Konstanty A. Jeleński, Juliusz Mieroszewski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński, Jerzy Stempowski.
Po śmierci J.Giedroycia (wrzesień 2000 r.), zgodnie z jego wolą, “Kultura” przestała się ukazywać.
Instytut wydawał także dzieła literackie oraz książki o charakterze politycznym i pamiętnikarskim z serii Biblioteka “Kultury” oraz “Zeszyty Historyczne”, dotyczące najnowszej historii Polski i krajów środkowoeuropejskich.
[zdjęcie: Jerzy Giedroyc w swoim gabinecie, Maison-Laffitte, 1987, zdjęcie ze zbiorów Instytutu Literackiego, fot. Bohdan Paczowski. Źródło: serwis culture.pl]
Magdalena Grochowska: Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu
Opowieść Magdaleny Grochowskiej o Jerzym Giedroyciu i niezwykłych ludziach związanych z paryską “Kulturą”.
Książka zdobyła nagrodę czytelników NIKE 2010.