25 sierpnia 1891 r. w Karwonie na Śląsku Cieszyńskim urodził się Gustaw MORCINEK, pisarz związany ze Śląskiem, nauczyciel, poseł na Sejm PRL.

Ojciec Gustawa Morcinka był woźnicą w miejscowym browarze i zginął w wypadku gdy przyszły pisarz miał kilka miesięcy. W wieku 16 lat Gustaw rozpoczął pracę jako górnik. Był polewaczem, taczkarzem, ładowaczem, maszynistą. Potem skorzystał z pomocy Towarzystwa Szkoły Ludowej, które przyznało kopalni kilka stypendiów i ukończył Seminarium Nauczycielskie Męskie w Białej.

Podczas I wojny światowej Morcinek trafił do armii austriackiej. Uczestniczył w walkach pod Olkuszem i Wolbromiem. Ranny leczył się w Wiedniu. Pierwsza publikacja Morcinka „Wspomnienia z przewrotu w listopadzie 1918 roku” ukazała się w Dzienniku Cieszyńskim. Po wojnie pracował jako nauczyciel w Skoczowie koło Cieszyna. Do publikacji pierwszego tomu opowiadań namówiła go Zofia Kossak-Szczucka, która napisała wstęp do książki. Kolejna powieść – “Wyrąbany chodnik” – przyniosła Morcinkowi uznanie i sławę oraz nagrodę pieniężną w Śląskim Konkursie Literackim, za którą kupił dom w Skoczowie.

Potem ukazał się zbiór nowel o tematyce górniczej: „Chleb na kamieniu” oraz opowiadania i powieści dla dzieci: „Narodziny serca”, „Gwiazdy w studni”, „Łysek z pokładu Idy”, „Ludzie są dobrzy”.

6 października 1939 roku został aresztowany przez gestapo. Spędził pięć lat w obozach Sachsenhausen i Dachau.

Po wyzwoleniu obozu wyruszył w podróż w poszukiwaniu normalności do Francji, Włoch i Belgii. Do kraju Morcinek wrócił w październiku 1946 roku i spotkał się z ciepłym przyjęciem. Nakłady jego książek rosły, ukazywały się kolejne powieści i opowiadania, m.in. wspomnienia obozowe „Listy spod morwy” czy „Listy z mojego Rzymu”.

W 1952 roku został posłem na Sejm, gdzie działał aktywnie zwłaszcza w sprawach związanych ze Śląskiem. Po śmierci Stalina Rada Państwa postanowiła przemianować Katowice na Stalinogród, a województwo katowickie na stalinogrodzkie. Morcinka zmuszono by przedstawił pomysł przemianowania w Sejmie i przekonał o konieczności podjęcia takiej decyzji. Morcinek z mównicy sejmowej: “lud śląski – serce przemysłu Polski, pragnie, by w nazwie miasta uwiecznić imię Ojca Narodów”. Zapłacił za to utratą autorytetu na Śląsku, odwrócili się od niego przyjaciele i znajomi, przez kolejne dwa lata nic nie wydał.

W ostatnich latach życia Morcinek wrócił do pisania. Ukazały się wtedy książki uważane przez krytyków za jego najlepsze: baśnie dla dzieci “Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki” i “Czarna Julka”, w której pisarz przedstawia świat swojego dzieciństwa.

20 grudnia 1963 roku Morcinek zmarł w szpitalu w Krakowie na białaczkę. Został pochowany w Cieszynie.  

(Bibliografia: 120 lat temu urodził się Gustaw Morcinek /W:/ gazeta.pl; W kręgu Gustawa Morcinka pod red. Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz i Jana Malickiego; Katarzyna Bereta: Morcinek znany i nieznany. Uwagi rozproszone o życiu i twórczości. /W:/ littera.blog.pl )

/zdjęcie źródło: alchetron.com/

Wszystkim, którzy kojarzą Morcinka z tematyka śląską polecamy 

oddziałującą na emocje twórczość nawiązującą do jego pobytu w Dachau – spowiedź Listy z morwy oraz Listy z mojego Rzymu – odkrywanie świata na nowo po pięcioletnim pobycie w obozie i fascynacja Rzymem.

 

O Autorze

Podobne Posty